Anime

Słowo „anime” powstało od skróconego angielskiego „animation” i oznacza film animowany. W Kraju Kwitnącej Wiśni tym terminem określa się wszystkie seriale i filmy animowane, bez względu na to gdzie powstały. Poza Japonią słowem „anime” nazywa się japońską animację. Składa się ona z filmów, seriali telewizyjnych oraz OAV (miniseriali).

Po raz pierwszy tego terminu użył pochodzący z Japonii teoretyk filmowy- Taihei Imamura. W latach 40. ubiegłego wieku zastąpił on dotychczas stosowane określenie manga-eiga.

Historia japońskiej animacji rozpoczęła się na początku XX w. W owym czasie Japończycy zaczęli eksperymentować z technikami animacji stosowanymi w Niemczech, USA, Rosji czy we Francji. Pierwszy film animowany stworzony w Kraju Kwitnącej Wiśni był pięciominutowym dziełem Otena Shimokawy pt. „Imokawa Mukuzō Genkanban no Maki” (1917 r.). Natomiast za pierwszy światowy sukces japońskiej animacji uznano „Momotarō” autorstwa Seitarō Kitayamy z 1918 r.

Od połowy lat 30. XX wieku oraz w czasie II wojny światowej (okres militaryzmu) anime służyły rządowi Japonii głównie do celów propagandowych, które umacniały nacjonalizm, a także kult cesarza w społeczeństwie. Wówczas miano kultowej zyskała animacja autorstwa Mitsuyo Seo pt. „Momotarō”.

W latach 40. i 50. XX w. nastąpił zastój w przemyśle filmowym w Kraju Kwitnącej Wiśni. Było to spowodowane popularnością produkcji amerykańskich takich wytwórni jak Walt Disney czy Warner Bros. W tym czasie rozwinęła się manga, czyli japoński komiks, który przyczynił się do wzrostu produkcji seriali animowanych w kolejnej dekadzie. Symbolami sukcesu anime stały się wówczas m.in.: „Sally Czarodziejka”, „Biały lew Kimba”, „Czarodziejskie zwierciadełko” i „Astro Boy”.

W latach 70. nastąpił gwałtowny wzrost popularności anime i zaczęły powstawać oryginalne oraz wyróżniające się filmy animowane (w większości tworzone na podstawie mang). Coraz częściej tego rodzaju produkcje kierowano do młodzieży, a także dorosłych. W niedługim czasie zaczęły powstawać nowe gatunki anime, w tym m.in. mecha-opowiadające o robotach oraz humanoidach czy tokusatsu- anime o herosach. Na całym świecie dokonywano wówczas modernizacji, zmian obyczajowych, postępu technicznego, co też miało duży wpływ na anime. Bohaterowie japońskiej animacji coraz częściej zyskiwali na indywidualności i niezależności, przeciwstawiając się tym samym konsumpcjonizmowi oraz konformizmowi. W anime zaczęto przedstawiać magię, fantastyczne światy, nadprzyrodzone zdolności, a także przemoc i epatowanie seksualnością. Dowodem tego były np. „Magiczne Igraszki”, „Tygrysia maska” czy „Yattaman”.

Lata 80. były momentem podbicia przez anime rynków poza granicami Japonii (głównie w Kanadzie, USA, Francji i we Włoszech). Animacja stała się w Kraju Kwitnącej Wiśni jednym z najważniejszych nurtów produkcji filmowej. Stanowiła ona wytwór współczesnej kultury japońskiej oraz odzwierciedlała przemiany dokonujące się w tym kraju. Dzięki promocji i ekspansji eksportowej anime przynosiła Japonii ogromne dochody. Dekadę później zaczęła również podbijać kolejne rynki w tym m.in. Europy Wschodniej i Ameryki Południowej.

Japońska animacja nie posiada jednej tematyki i nie jest skierowana do jednego grona odbiorców. Jej cechą charakterystyczną jest styl rysowania. Postacie z anime mają duże oczy oraz w wyróżniający je sposób cieniowania włosów. Czasem w japońskiej animacji można także zauważyć bardzo uproszczone wizerunki bohaterów (tzw. Super deformed). Powstają one przy użyciu tradycyjnych metod oraz coraz częściej- przy użyciu komputerów ( w różnym stopniu).

Wyróżnia się wiele gatunków anime, które mogą zawierać w sobie elementy komedii, akcji, horroru, erotyzmu, dramatu, średniowiecznego fantasy, science fiction, romansu czy przygody. Najczęściej anime łączy w sobie elementy z kilku gatunków filmowych. Fabuła może być prosta lub bardzo złożona. Gatunkami charakterystycznymi dla anime oraz mangi są:

-ecchi (anime o podtekstach seksualnych)

-anime progresywne („film artystyczny)

-bishōnen („piękny chłopak”)

-bishōjo („piękna dziewczyna”)

-hentai („zboczeniec”; anime pornograficzne przeznaczone dla np. gejów, lesbijek czy tych lubiących młode dziewczęta)

-seinen (przeznaczone dla starszej młodzieży)

-mecha (anime o robotach)

-josei („młoda kobieta”)

-moe (anime o zuchwałych lub słodkich postaciach)

-sentai („walcząca drużyna”)

-mahō- shōjo („magiczne dziewczyny”, np. „Czarodziejka z Księżyca”)

-mahō-shōnen (magiczni chłopcy)

-shōjo-ai („dziewczęca miłość”)

-shōnen- ai („chłopięca miłość”)

-shōjo-manga („młoda panienka” czy „mała dziewczynka”)

-shōnen-manga („chłopiec”, np. „Dragon Ball”)

Istotnym elementem anime jest specyficzna muzyka. Seriale animowane rozpoczynają się charakterystyczną czołówką, a otwierająca piosenka staje się szybkim wprowadzeniem do programu. W większości przypadków tego rodzaju muzykę tworzą popularni i uznani muzycy.

W polskich kanałach telewizyjnych emituje się przede wszystkim anime dla dzieci bądź starszej młodzieży (np. „Pokémon” ). Dystrybucja kinowa także jest ograniczana, czego dowodem może być to, iż w ciągu ostatnich lat wyszło zaledwie parę produkcji filmowych tego typu (np. „Księżniczka mononoke” czy „Ruchomy zamek Hauru”).